«Η κυβέρνηση νομοθετεί για τα Πανεπιστήμια… χωρίς τα Πανεπιστήμια. Έστω και την τελευταία στιγμή η υπουργός μπορεί , να αλλάξει τη γκρίζα εικόνα που αφήνει το σχέδιο νόμου, εισηγούμενη ένα έντιμο μοντέλο διοίκησης του ελληνικού πανεπιστημίου». Με αυτές τις διαπιστώσεις τα κόμματα της αντιπολίτευσης επιτέθηκαν στην υπουργό Παιδείας και στην κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της συζήτησης του νομοσχεδίου για τα ΑΕΙ, στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Η συζήτηση θα συνεχιστεί και σήμερα Παρασκεύη 8 Ιουλίου, όπου θα διατυπώσουν τις απόψεις τους οι εκπρόσωποι των φορέων οι οποίοι έχουν προσκληθεί από την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Την επόμενη εβδομάδα θα ξεκινήσει η συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής και την Πέμπτη ή Παρασκευή το Σχέδιο Νόμου κατά πάσα πιθανότητα θα έχει ψηφιστεί. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή για ένα σχέδιο Νόμου, το οποίο αποτελείται από 464 άρθρα και 417 σελίδες, πολλές φορές επικράτησε ένταση καθώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης έκαναν σκληρή κριτική και ζήτησαν αλλαγές έστω και την τελευταία στιγμή.
Νίκη Κεραμέως, υπουργός Παιδείας:
«Ο νέος νόμος πλαίσιο κωδικοποιεί την υφιστάμενη νομοθεσία σχετικά με τη λειτουργία των ΑΕΙ, καθορίζει ένα σαφές νομικό πλαίσιο για ζητήματα που για χρόνια είχαν μείνει αρρύθμιστα, παρέχει νέες δυνατότητες στα Πανεπιστήμια, στους φοιτητές, στους πανεπιστημιακούς και στους πολίτες. Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο έργο, που στοχεύει στη συνολική βελτίωση των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων μας, μέσα από τη θεσμοθέτηση ευκαιριών για όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, για το Πανεπιστήμιο και για την κοινωνία, με την οποία πλέον συνδιαλέγεται και αποκτά αλληλεπίδραση, ως αναπόσπαστο κομμάτι της», τόνισε η υπουργός Παιδείας και τόνισε ότι οι διατάξεις ταξινομούνται σε τέσσερις άξονες ως εξής:
Πρώτος άξονας: Αναβάθμιση της ποιότητας των ΑΕΙ
Μεταξύ άλλων, αφορά τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών, εσωτερικό Erasmus, ενίσχυση της πρακτικής άσκησης, κοινά και διπλά προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, προγράμματα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης (minor degrees), επαγγελματικά μεταπτυχιακά, βιομηχανικά διδακτορικά, αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία, νέο, πιο αξιοκρατικό, πιο διαφανές σύστημα εκλογής και εξέλιξης Μελών Δ.Ε.Π. «Καλύτερη ποιότητα σπουδών, πιο αξιοκρατική επιλογή προσωπικού, προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, ωθούν προς τα πάνω τα Ιδρύματά μας, αξιοποιώντας τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα και αναδεικνύοντας τις δυνατότητές τους.» ανέφερε η κα Κεραμέως.
Δεύτερος άξονας, ενίσχυση της λειτουργικότητας και της αποδοτικότητας των ΑΕΙ
Περιλαμβάνει το νέο μοντέλο διοίκησης, θέσπιση αναπτυξιακών εργαλείων για την αναβάθμιση των ΑΕΙ, εκσυγχρονισμό του πλαισίου λειτουργίας των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας. Εκλεγμένα όργανα, στα οποία μετέχουν και εξωτερικά μέλη από την ελληνική και παγκόσμια ακαδημαϊκή κοινότητα και την κοινωνία, με σαφείς και διακριτές αρμοδιότητες ανά όργανο, με νέα εργαλεία στρατηγικού σχεδιασμού, με ψηφιοποίηση υπηρεσιών και δομές που υποστηρίζουν την πανεπιστημιακή κοινότητα. «Κινούμαστε υπέρ της ενίσχυσης της αυτονομίας των ΑΕΙ, της αποκέντρωσης και της ενίσχυσης του αυτοδιοίκητου των Πανεπιστημίων: μεταφέροντας εξουσίες από κεντρικές υπηρεσίες, και δη από τον ίδιο τον Υπουργό Παιδείας, προς τα Πανεπιστήμια, προκειμένου να λαμβάνουν αποφάσεις σύμφωνα με τις ανάγκες τους, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη φυσιογνωμία τους», υπογράμμισε η Υπουργός.
Τρίτος άξονας, προώθηση της σύνδεσης με την κοινωνία
Ολοκληρωμένο πλαίσιο για την παροχή υπηρεσιών των πανεπιστημιακών εργαστηρίων και αναβάθμιση του ρόλου των Κέντρων Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης, αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, διασύνδεση των φοιτητών με την αγορά εργασίας και υποστήριξη για την ίδρυση νεοφυών επιχειρήσεων φοιτητών (start-ups). «Καλλιεργούμε μία αμφίδρομη σχέση, ανοίγοντας ακόμη περισσότερο το ακαδημαϊκό οικοσύστημα στην κοινωνία, προσελκύοντας τους πολίτες στο Πανεπιστήμιο αλλά και διοχετεύοντας τα αποτελέσματα της διδακτικής και ερευνητικής δραστηριότητας στο κοινωνικό σύνολο», επεσήμανε η κα Κεραμέως.
Τέταρτος άξονας, εκσυγχρονισμός ΔΟΑΤΑΠ
Ένα νέο πλαίσιο για την οργάνωση και λειτουργία του στοχεύει στην απλοποίηση της διαδικασίας ακαδημαϊκής αναγνώρισης τίτλων σπουδών από Ιδρύματα της αλλοδαπής με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και την αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των πανεπιστημίων και του πολίτη σε θέματα αναγνώρισης τίτλων σπουδών από Ιδρύματα της αλλοδαπής. «Απαιτείται η προσαρμογή του στο διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον και η απλοποίηση των διαδικασιών αναγνώρισης πτυχίων της αλλοδαπής, που οδηγούν σε περαιτέρω προσέλκυση ερευνητών και επιστημόνων και brain gain.» τόνισε η Υπουργός. Η Υπουργός σημείωσε ότι η διαβούλευση υπήρξε ιδιαίτερα μακρά και γόνιμη, με αποτέλεσμα να ενσωματωθούν αρκετά σχόλια, μεταξύ άλλων και την πρόταση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και του Προέδρου του κ. Ανδρουλάκη, σύμφωνα με την οποία προβλέφθηκε ότι για την εκλογή σε νέα θέση μέλους ΔΕΠ, ο υποψήφιος θα πρέπει απαραιτήτως να έχει ολοκληρώσει τουλάχιστον έναν από τους τρείς κύκλους σπουδών εκτός του Ιδρύματος στο οποίο επιθυμεί να εκλεγεί, υπό προϋποθέσεις.
Νίκος Φίλης, τομεάρχης Παιδείας ΣΥΡΙΖΑ
Αναφερόμενος στο περιεχόμενο και τους στόχους του νομοσχεδίου είπε: Το Πανεπιστήμιο της μεταπολιτευτικής περιόδου, με την τεράστια συμβολή στην πρόοδο της χώρας, που διακρίνεται στις διεθνείς κατατάξεις, επιχειρείται από την κυβέρνηση της ΝΔ να καταστεί παρελθόν. Σαν ένα ακόμη δημόσιο αγαθό προς ιδιωτικοποίηση. Ώστε ο τόπος, από τις κοινωνικές και πολιτικές ισορροπίες που εξασφάλισε η Δημοκρατική Μεταπολίτευση, να οδηγηθεί στην περιορισμένη Δημοκρατία της νεοδεξιάς του κ. Μητσοτάκη. Βήμα-βήμα η Ελλάδα καθίσταται το διεθνές αντιπαράδειγμα για τη Δημοκρατία στην Ευρώπη. Το δημοκρατικό πανεπιστήμιο καθίσταται ετεροδιοικούμενο, με δομή ιδιωτικής εταιρείας που θα επιβάλλει τις αποφάσεις του και με πειθαρχικά μέσα. Δεν θα επιδιώκει να βρίσκεται στην επιστημονική και τεχνολογική πρωτοπορία και δεν θα συγκροτεί πλέον Ενιαίο Χώρο Εκπαίδευσης και Έρευνας, μαζί με τα Ερευνητικά Κέντρα. Θα απονέμει πληθώρα τίτλων άσχετα από επαγγελματικά δικαιώματα και θα πολυδιασπά τα επιστημονικά αντικείμενα. Εμπορευματοποιούνται μεταπτυχιακές σπουδές και η φοιτητική μέριμνα, σε βάρος των φοιτητών από τα πιο αδύναμα στρώματα. Θα ξαναδούμε όλες εκείνες τις στρεβλώσεις που είχαν εμφανιστεί πριν μπει μια τάξη στα μεταπτυχιακά με τη νομοθέτηση των ετών 2015-2019. Με καθηγητές να διδάσκουν έως και σε δεκάδες μεταπτυχιακά επ’ αμοιβή, αναπόφευκτα αφήνοντας σε τρίτη μοίρα το υπόλοιπο εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο τους. Επιχειρείται η διάλυση των φοιτητικών συλλόγων στο όνομα της απολιτικοποίησης. Ωθείται το εκπαιδευτικό προσωπικό με έμμεσο και άμεσο τρόπο προς ποικίλες μορφές ιδιωτικού πλουτισμού, κάτι που ωθεί σε εκυτελισμό της ακαδημαϊκής ιδιότητας. Παράλληλα, διαμορφώνει με ακόμη πιο έντονο τρόπο ευέλικτες εργασιακές σχέσεις μια που η υποχρηματοδότηση θα οδηγεί σε όλο και περισσότερες θέσεις επισφαλούς εργασίας συμβασιούχων.
Μερόπη Τζούφη, αναπληρώτρια τομεάρχης Παιδείας ΣΥΡΙΖΑ
«Η κυβερνητική πολιτική για τα πανεπιστήμια και την έρευνα έχει ως στόχο τη συρρίκνωση, την απόσυρση του κράτους από τις χρηματοδοτικές του υποχρεώσεις, την ιδιωτικοποίηση και την ευθυγράμμιση με τις απαιτήσεις της αγοράς», τόνισε η κυρία Τζούφη και ανέφερε: Oι διατάξεις του νομοσχεδίου επιχειρούν να γκρεμίσουν το ανοιχτό πανεπιστήμιο της γνώσης, της κοινωνικής κινητικότητας και της ακαδημαϊκότητας. Κατηγόρησε την κυβέρνηση Μητσοτάκη για προσπάθεια μετατροπής του πανεπιστημίου σε επιχείρηση και σε «πίσω αυλή» των επιχειρήσεων που δε μπορούν ή δε θέλουν να ξοδέψουν για να αποκτήσουν επιστημονική γνώση και έρευνα υψηλού επιπέδου. Παράλληλα, χαρακτήρισε ως απαράδεκτη την τοποθέτηση εξωθεσμικών και εξωπανεπιστημιακών στη διοίκηση των ΑΕΙ, όπως και το διορισμό managers και golden boys. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «η κοινωνία γνωρίζει τι προοικονομούν οι επιλογές σας – το έχει διαπιστώσει με τη ΔΕΗ, τον ΕΦΚΑ, την ΕΡΤ και κάθε δημόσιο οργανισμό που επιβάλλατε μοντέλο αγοράς στη διοίκηση».
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην πλειοψηφική απόρριψη του νομοσχεδίου από τη Σύνοδο Πρυτάνεων, τις Συγκλήτους, τα Τμήματα των ΑΕΙ, τις ομοσπονδίες (ΠΟΣΔΕΠ, ΠΟΣΕΕΔΙΠ, ΠΟΕΤΕΠ) των διοικητικών υπαλλήλων, των ερευνητών, των φοιτητών. Όπως ανέφερε, «όλες και όλοι για τους οποίους υποτίθεται πως νομοθετείτε, έχουν ήδη καταψηφίσει το νομοθέτημά σας».
Απευθυνόμενη προς την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως, η αναπλ. τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αναρωτήθηκε «πως άραγε σκέφτεστε να το εφαρμόσετε, εφόσον το ψηφίσετε; Με την Αστυνομία, τις ΟΠΠΙ και τα ΜΑΤ; Με κλείσιμο της κάνουλας χρηματοδότησης; Με το σκληρό πειθαρχικό δίκαιο που έχετε συμπεριλάβει στο νομοσχέδιο; Με κλείσιμο και συγχωνεύσεις τμημάτων; Άραγε μήπως με μηνύσεις ή με fake δημοσκοπήσεις;»
Τέλος, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ υπογράμμισε πως το σχέδιο νόμου περιγράφει ένα πανεπιστήμιο αυταρχικό, υπερσυγκεντρωτικό και αντιδημοκρατικό, που ευνοεί τη διαπλοκή και τις πελατειακές σχέσεις. Που παρέχει πτυχία χωρίς επιστημονική εγκυρότητα και χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα. Που εμπορευματοποιεί πλήρως τα μεταπτυχιακά και επιβάλλει δίδακτρα. Που ενισχύει το brain-drain, επαναφέροντας τους συνταξιούχους και τους ομότιμους για να μην αναγκαστεί η κυβέρνηση να βάλει το χέρι στην τσέπη και να προσλάβει νέους επιστήμονες και ερευνητές.
Xαρά Κεφαλίδου, βουλευτής ΠΑΣΟΚ
Η βουλευτής Δράμας και Τομεάρχης Παιδείας και Θρησκευμάτων του ΠΑΣΟΚ, αναφέρθηκε στην πάγια τακτική της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, που με τη νέα νομοθετική της πρωτοβουλία για την Γ’ βάθμια εκπαίδευση και τη διοίκηση των πανεπιστημίων, κλείνει τον κύκλο κυβερνητικής θητείας της όπως ακριβώς άρχισε: Προκαλώντας αχρείαστο θόρυβο και σκόνη χωρίς καμιά ουσία, φέρνοντας μια καρικατούρα μεταρρύθμισης που συντηρεί όλα τα βαρίδια που κρατάνε το ελληνικό πανεπιστήμιο κολλημένο στον περασμένο αιώνα.
Η αρμόδια Τομεάρχης Παιδείας Χαρά Κεφαλίδου επεσήμανε στην υπουργό ότι παρά τα όσα διαφημίζονται, στα τρία χρόνια διακυβέρνησής της, η ΝΔ δεν κατάφερε να χαράξει μια εθνική πολιτική στην Γ΄ βάθμια Εκπαίδευση.
Αναφερόμενη στον νόμο 4009/2011, νομοθέτημα που το ΠΑΣΟΚ έφερε και έγινε το σύμβολο συναίνεσης και σημείο αναφοράς για μεταρρύθμιση στο χώρο των ΑΕΙ μέχρι σήμερα, τόνισε ότι με ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης της ΝΔ αυτός αποδομήθηκε την επομένη της ψήφισής του και ο ΣΥΡΙΖΑ έβαλε την ταφόπλακα τόσο στο νόμο όσο και στον εκσυγχρονισμό του ελληνικού πανεπιστημίου.
Σε μια σύντομη αναδρομή στα νομοθετικά πεπραγμένα της κυβέρνησης, η Χαρά Κεφαλίδου αναφέρθηκε και στον νόμο για την πανεπιστημιακή Αστυνομία που χαρακτήρισε ως “νόμο μια τρύπα στο νερό” στηλιτεύοντας την έλλειψη ασφάλειας στα πανεπιστήμια μέχρι και σήμερα.
Στα τρία χρόνια διακυβέρνησης της ΝΔ, συνέχισε η εισηγήτρια, η υπουργός κα Κεραμέως δεν έχει απαντήσει στο πρωταρχικό ερώτημα, πόσα Πανεπιστήμια και σε πόσους υποψήφιους εισακτέους μπορεί να εξασφαλίσει ποιοτικές σπουδές η χώρα μας ούτε τι θέλει να θεραπεύσει το σχέδιο νόμου που συζητείται σήμερα.
Η Χαρά Κεφαλίδου στην τοποθέτηση της τόνισε πως αυτό που χρειάζεται σήμερα το δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο είναι λιγότερο κράτος και ανάκτηση της εμπιστοσύνης, που γίνεται μόνο με την εξασφάλιση διαφάνειας, θεσμικών μηχανισμών αυτόματου ελέγχου και λογοδοσίας, που το σ/ν δεν εξασφαλίζει.
Αντίθετα, παρουσιάζεται από το υπουργείο ένα σχέδιο νόμου που αυτοακυρώνεται, συντηρώντας και επιτείνοντας τις στρεβλώσεις με εξουσίες που παρέχει και που καθιστούν τον πρύτανη απόλυτο μονάρχη, ανεύθυνο για τις πράξεις και τις παραλήψεις του, χωρίς θεσμικά αντίβαρα, και χωρίς υποχρέωση λογοδοσίας.
Το μοντέλο διοίκησης, που φέρνει το σ/ν αντί για τα αυξημένα φίλτρα συλλογικότητας, λογοδοσίας, διαφάνειας και εξωστρέφειας, φέρνει ένα κακέκτυπο Συμβούλιο Διοίκησης, υποτίθεται για την εποπτεία, τη στρατηγική χάραξη των Ιδρυμάτων, στην πραγματικότητα εξαρτημένο από έναν παντοδύναμο πρύτανη, ο οποίος είναι ελέγχων και ελεγχόμενος ταυτόχρονα. Ένα νομοθέτημα που χρησιμοποιεί λέξεις-μεταρρυθμιστικά σύμβολα μόνο προς εξυπηρέτηση των μικροεξουσιών και μικροφέουδων, που έχουν καθηλώσει το ελληνικό πανεπιστήμιο, ντύνοντάς το με δανεικό μανδύα και το βλέμμα στραμμένο στις προσεχείς εκλογές για να χρησιμοποιηθεί ως επίτευγμα επιτυχίας.
Κλείνοντας την τοποθέτησή της η βουλευτής και Τομεάρχης Παιδείας του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Χαρά Κεφαλίδου, αναφέρθηκε στην πραγματική ανάγκη του σύγχρονου πανεπιστημίου για ένα νέο ξεκίνημα με αλλαγή της φιλοσοφίας του και ένα λιτό «πλαίσιο», που να αφορά κυρίως τον τρόπο διοίκησης και εποπτείας, το λειτουργικό και ακαδημαϊκό πλαίσιο, την οικονομική διαχείριση. Τα υπόλοιπα θα πρέπει να τα αποφασίζουν τα ίδια τα ΑΕΙ με τους εσωτερικούς κανονισμούς τους και τα ακαδημαϊκά όργανά τους, χαράζοντας την φυσιογνωμία που θέλουν να έχουν. Η κυβέρνηση καταφεύγοντας σε τεχνάσματα υπερρύθμισης, υπονομεύει το μέλλον του δημόσιου πανεπιστημίου που υποτίθεται θέλει να δώσει προοπτική. Τέλος κάλεσε την Υπουργό Παιδείας έστω και την τελευταία στιγμή, να αλλάξει τη γκρίζα εικόνα που αφήνει το σχέδιο νόμου, εισηγούμενη ένα έντιμο μοντέλο διοίκησης του ελληνικού πανεπιστημίου.
