Συμφωνία που θα επιτρέψει την εξαγωγή εκατομμυρίων τόνων ουκρανικών σιτηρών υπέγραψαν Ουκρανία και Ρωσία στην Κωνσταντινούπολη. Η εξέλιξη θεωρείται σημαντική, καθώς θα μπορούσε να αμβλύνει την παγκόσμια επισιτιστική κρίση.
Με βάση τη συμφωνία, πάνω από 20 εκατομμύρια τόνοι που βρίσκονται «κολλημένοι» σε αποκλεισμένα λιμάνια της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα θα ξεμπλοκάρουν.
Το κείμενο ήρθε μετά από μήνες συνομιλιών μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ θεωρείται ότι η συμφωνία επετεύχθη με τη βοήθεια των Ηνωμένων Εθνών και της Τουρκίας.
Δύο χωριστές συμφωνίες υπεγράφησαν στην Κωνσταντινούπολη
Η Ουκρανία και η Ρωσία υπέγραψαν δύο χωριστές συμφωνίες με την Τουρκία και τα Ηνωμένα Έθνη για την εξαγωγή σιτηρών και γεωργικών προϊόντων μέσω της Μαύρης Θάλασσας, καθώς το Κίεβο αρνήθηκε να υπογράψει απευθείας το κείμενο με τη Μόσχα, η οποία υπέγραψε την ίδια συμφωνία με την Άγκυρα και τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ.
Υπουργοί των κυβερνήσεων της Ρωσίας και της Ουκρανίας υπέγραψαν χωριστά τη συμφωνία, αποφεύγοντας να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι και να έχουν χειραψία στη συνάντηση αυτή στην Κωνσταντινούπολη.
Η συμφωνία μεταξύ του Κιέβου και της Μόσχας προκείμενου ν’ ανοίξουν ξανά οι εξαγωγές των σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα θα βοηθήσει να κατευναστεί μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση, όπως δήλωσαν ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Σήμερα, υπάρχει ένας φάρος στη Μαύρη Θάλασσα. Ένας φάρος ελπίδας (και) δυνατότητας… και ανακούφιση σε έναν κόσμο που τον χρειάζεται περισσότερο από ποτέ», δήλωσε ο Γκουτέρες κατά την τελετή υπογραφής, καλώντας τη Ρωσία και την Ουκρανία να εφαρμόσουν πλήρως τη συμφωνία.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η συμφωνία, η οποία υπογράφηκε και από την Τουρκία, θα βοηθήσει στην πρόληψη του λιμού και στη μείωση του παγκόσμιου πληθωρισμού των τροφίμων.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Σύμφωνα με υψηλόβαθμους αξιωματούχους των Ηνωμένων Εθνών, οι πρώτες αποστολές σιτηρών από την Οδησσό και τα γειτονικά λιμάνια μπορεί να γίνουν σε μόλις λίγες εβδομάδες, ενώ στόχος είναι άμεσα να διοχετευτούν στην αγορά πέντε εκατομμύρια μετρικοί τόνοι ουκρανικών σιτηρών και άλλων τροφίμων ανά μήνα. Κάτι τέτοιο θα απελευθερώσει και χώρο στις αποθήκες της Ουκρανίας, προκειμένου να μπουν φρεσκοκομμένα σιτηρά.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες που παρέστη στην τελετή υπογραφής στην Κωνσταντινούπολη, σημείωσε ότι η συμφωνία δεν ήρθε εύκολα, ενώ έκανε λόγο για συμφωνία «φάρο» στη Μαύρη Θάλασσα. Επίσης, ευχαρίστησε την Ουκρανία, τη Ρωσία και την Τουρκία για τη συνεργασία, προκειμένου να υπάρξει τελικό κείμενο.
Ανάγκη για την πρόσβαση στα ουκρανικά σιτηρά
«Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος, τονίζω ότι δεν μπορεί να υπάρξει λύση στην παγκόσμια επισιτιστική κρίση, χωρίς να διασφαλιστεί η πλήρης παγκόσμια πρόσβαση στα τρόφιμα της Ουκρανίας και στα ρωσικά τρόφιμα και λιπάσματα. Σήμερα κάναμε σημαντικά βήματα για την επίτευξη του στόχου. Αλλά ο δρόμος είναι μακρύς» είπε ο ΓΓ του ΟΗΕ.
Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου, Κίεβο και Μόσχα έχουν συμφωνήσει σε ελάχιστα ζητήματα.
Κλείσιμο
Αναλυτές επισημαίνουν ότι παρά τη συμφωνία, η διανομή των σιτηρών θα είναι μια δύσκολη διαδικασία, λόγω του πολέμου.
Αυτή τη στιγμή 2,5 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι ουκρανικών σιτηρών εξάγονται μηνιαίως από δρόμους και ποτάμια σε χώρες όπως η Μολδαβία, η Πολωνία και η Ρουμανία με τη βοήθεια της ΕΕ.
Για 120 ημέρες διαρκεί η συμφωνία
Οι αξιωματούχοι ανέφεραν ότι η συμφωνία Κιέβου – Μόσχας θα διαρκέσει για 120 ημέρες. Ωστόσο, ελπίζουν ότι θα ανανεώνεται σε κυλιόμενη βάση για να ομαλοποιηθεί η εξαγωγή σιτηρών για τους επόμενους μήνες.
Ένας από τους όρους είναι ότι τα εμπορικά και πολιτικά πλοία, όπως και οι λιμενικές εγκαταστάσεις που εμπλέκονται στην παράδοση σιτηρών, δεν θα γίνουν αντικείμενα επίθεσης. Ωστόσο, σύμφωνα με αξιωματούχο του ΟΗΕ, οι ρωσικές εγγυήσεις ασφαλείας δεν επεκτείνονται σε τμήματα των ουκρανικών λιμανιών που δεν χρησιμοποιούνται με άμεσο τρόπο για εξαγωγές σιτηρών.
Με βάση το κείμενο, οι Ουκρανοί καπετάνιοι θα κατευθύνουν τα πλοία με σιτηρά από την Οδησσό και τα γειτονικά λιμάνια του Τσερνόμορσκ και του Γιούζνε, ακολουθώντας ασφαλείς οδούς, που χαρτογραφήθηκαν από το ουκρανικό ναυτικό, αποφεύγοντας τις νάρκες.
Από το Σάββατο, δημιουργείται κοινό κέντρο διοίκησης με τη συμμετοχή Ρώσων, Ουκρανών, Τούρκων και αξιωματούχων του ΟΗΕ στην Κωνσταντινούπολη. Παράλληλα, κλιμάκια και από τις τρεις χώρες και τα Ηνωμένα Έθνη θα αναλάβουν την από κοινού επιθεώρηση των πλοίων, για να διασφαλίσουν ότι δεν μεταφέρουν όπλα πίσω στην Ουκρανία, αφού ξεφορτώσουν το φορτίο με τα σιτηρά.
