Το έθιμο της «Καμήλας» και του «Γάμου της Μανιώς» αναβιώνει κάθε χρόνο στις 5, 6 και 7 Ιανουαρίου, στη Γαλάτιστα.
Από πού «κρατάει» το έθιμο
Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα χρόνια της τουρκοκρατίας και βασίζεται στο γεγονός της αρπαγής της όμορφης Γαλατσάνας Μανιώς από τον αγά του χωριού, με σκοπό να την κλείσει στο χαρέμι του. Τα παλικάρια του χωριού, με επικεφαλής τον αγαπημένο της Μανιώς, μη μπορώντας να ανεχτούν την αρπαγή και την προσβολή, αντέδρασαν και αποφάσισαν να την πάρουν πίσω. Σοφίστηκαν λοιπόν το τέχνασμα της καμήλας, κάτι παρόμοιο με τον Δούρειο Ίππο. Έτσι κατασκεύασαν μια υποτυπώδη καμήλα και ορισμένοι εξ αυτών κρύφτηκαν κάτω απ’ αυτή, ενώ άλλοι, μασκαρεμένοι, ακολουθούσαν απ’ έξω για να μην προκαλέσουν υποψίες.
Οι νέοι του χωριού έστησαν ένα γλέντι και μαζί με την «καμήλα» κατευθύνθηκαν στους τουρκομαχαλάδες, όπου γινόταν γιορτή και γλέντι των Τούρκων με αληθινές καμήλες. Καθώς χόρευαν και έπιναν, οι Γαλατσάνοι, ανάμεσα στους Τούρκους, πλησίασαν στο αρχοντικό του αγά.
Οι Τούρκοι, βλέποντας το κέφι των νέων, άνοιξαν τις πόρτες του οντά κι άρχισαν κι αυτοί να πίνουν και να γλεντούν μαζί τους, με αποτέλεσμα να αφήσουν αφύλαχτο το δωμάτιο όπου κρατούσαν τη Μανιώ. Τότε, ο αγαπημένος της, με τη βοήθεια των φίλων του, ελευθέρωσε τη Μανιώ, την έκρυψε κάτω από την «καμήλα» και την πήγε στο χωριό, όπου την επόμενη μέρα έγινε ο γάμος της με το παλικάρι, ώστε να μην μπορούν να την ξαναπάρουν πίσω οι Τούρκοι.
Το έθιμο αναβιώνει την ημέρα των Θεοφανίων
Από τότε και κάθε χρόνο, ανήμερα των Θεοφανίων, αναβιώνει το έθιμο της καμήλας σε ανάμνηση εκείνου του γεγονότος.
Την ημέρα, λοιπόν, των Φώτων κατασκευάζεται το ομοίωμα της καμήλας, το οποίο είναι ένας ξύλινος σκελετός με επένδυση από χοντρά ρούχα υφαντά, ενώ στο εσωτερικό του είναι τοποθετημένα μεγάλα κουδούνια με τέτοιον τρόπο ώστε να βγάζουν αρμονικό ήχο. Οι νέοι του χωριού ντύνονται με τις τοπικές ενδυμασίες. Η εκδήλωση πραγματοποιείται στην πλατεία Επισμηναγού Ι. Χατζούδη.
Μετά τη Θεία Λειτουργία, τα νταούλια και οι ζουρνάδες παίζουν το τραγούδι «απόψε μας κλέψαν τη Μανιώ, τρεις Τούρκοι αρβανιτάδες», δίνοντας έτσι το σύνθημα για να αρχίσει η γιορτή και το γλέντι, με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων του χωριού- και όχι μόνο.
Την επόμενη μέρα, του Αϊ-Γιαννιού, γίνεται η αναπαράσταση του γάμου της Μανιώς. Νύφη και κουμπάρα είναι άνδρες ντυμένοι με γυναικεία ρούχα. Κι αυτό γίνεται γιατί εκείνα τα χρόνια οι γυναίκες δεν μπορούσαν να πάρουν μέρος σε δημόσια γλέντια! Οι φίλοι του γαμπρού, με συνοδεία οργάνων, ξεκινούν να πάρουν την κουμπάρα. Με την κουμπάρα ξεκινούν για το σπίτι του γαμπρού, κι από κει με νταούλια και ζουρνάδες αλλά και με καβαλαραίους συνοδεία, πηγαίνουν και παίρνουν τη νύφη. Η πομπή κατευθύνεται στην πλατεία, όπου ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι.
Η αναπαράσταση του εθίμου γίνεται με κέφι κάθε φορά, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται πλήθος κόσμου που έχει την ευκαιρία να γλεντήσει και να γευτεί πίτες, παραδοσιακά εδέσματα και λουκάνικα μαζί με άφθονο κρασί και τσίπουρο, όλα προσφορά των κατοίκων και επαγγελματιών της Γαλάτιστας.
Η οργάνωση του εθίμου πραγματοποιείται με τη συμμετοχή όλων των συλλόγων της περιοχής της Γαλάτιστας, με τη στήριξη του Δήμου Πολυγύρου.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
