Δεν υπάρχουν επίσημοι κανόνες για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Κατά κάποιο τρόπο, αυτή η ελευθερία είναι λειτουργική, καθώς κάνουμε ότι κάνουμε και αντιμετωπίζουμε τις συνέπειες όταν και αν προκύψουν.
Όμως μερικές φορές το περιβάλλον του διαδικτύου που επιτρέπει τα πάντα μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα χάος που θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει. Η αμερικανική εφημερίδα The Washington Post επιχειρεί με εννέα συμβουλές να σκιαγραφήσει ένα πλαίσιο «καλής συμπεριφοράς» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
- Μην προβάλετε υπερβολικά τα παιδιά σας
Δώστε στα παιδιά την ίδια σημασία που θα δίνατε σε έναν ενήλικα. Οι κανόνες σχετικά με την κοινοποίηση περιεχομένου που σχετίζεται με τα παιδιά στο διαδίκτυο έχουν αλλάξει. Γνωρίζουμε πλέον ότι από τη στιγμή που κάτι βρίσκεται στο διαδίκτυο, μπορεί να είναι αδύνατο να το αφαιρέσουμε και ότι η υπερβολική προβολή των παιδιών μπορεί να επιφέρει κάποια μορφή εκμετάλλευσης ή να τα εκθέσει σε επιτήδειους.
Αν πρόκειται να μοιραστείτε βίντεο, φωτογραφίες ή προσωπικές ιστορίες, ζητήστε κάθε φορά συγκατάθεση, ξεκινώντας από τις μικρές ηλικίες. Επιλέξτε την ιδιωτική ανάρτηση αντί της δημόσιας και χρησιμοποιήστε επιλογές που δεν προβάλλονται για πάντα, όπως τα Instagram Stories, τα οποία εξαφανίζονται μετά από 24 ώρες. Αν ένα παιδί, ένας έφηβος ή ακόμη και ένας νεαρός ενήλικας της οικογένειάς σας σας ζητήσει να αφαιρέσετε περιεχόμενο που έχετε δημοσιεύσει γι’ αυτούς στο παρελθόν, διαγράψτε το χωρίς αντιρρήσεις. Τέλος, αν αισθάνεστε την ανάγκη να δημοσιεύσετε κάτι δημόσια, μπλοκάρετε ή θολώστε το πρόσωπο του παιδιού.
Διαχωρίστε τη ζωή του παιδιού σας με τη δική σας. Τα παιδιά όπως μπορεί να αναπολούν με αγάπη τα κομμάτια της παιδικής τους ηλικίας που μοιραστήκατε με τους φίλους σας, μπορεί επίσης να νιώσουν αμήχανα ή ότι τα εκμεταλλεύονται. Ορισμένοι influencers πιέζουν για μια ισχυρότερη νομική προστασία των ανηλίκων των οποίων οι οικογένειες κερδίζουν χρήματα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μια έρευνα των New York Times διαπίστωσε ότι οι λογαριασμοί που έδειχναν νεαρά κορίτσια με μαγιό και κορμάκια είχαν πολλούς ακόλουθους ενήλικες άνδρες.
2. Δημοσιεύστε και μοιραστείτε περιεχόμενο που είναι μόνο δικό σας
Μην ανεβάζετε σε ανάρτηση το νεογέννητο μωρό κάποιου, τη φωτογραφία από ένα γάμο. Οι ιδιωτικές στιγμές και συζητήσεις πρέπει να παραμένουν ιδιωτικές, εκτός αν το άλλο άτομο συμφωνεί να τις μοιραστείτε -και ναι, αυτό περιλαμβάνει τα μηνύματα και τα άμεσα μηνύματα. «Μπορώ να το δημοσιεύσω αυτό;» πρέπει να είναι το ερώτημα πριν από κάθε δημοσίευση, ακόμα κι αν πρόκειται για τον σύζυγο, το παιδί ή το εγγόνι σας. Όταν πρόκειται για μεγάλα γεγονότα, ρωτήστε για το θέμα της ανάρτησής σας. Αν πάτε σε έναν γάμο, ρωτήστε το ζευγάρι πότε και αν θέλει να αναρτηθούν φωτογραφίες στο διαδίκτυο. Αν βγάλετε μια φωτογραφία όπου εσείς φαίνεστε υπέροχοι και ο φίλος σας λιγότερο, ένα γρήγορο «μπορώ να το δημοσιεύσω;» έχει μεγάλη σημασία.
Η ίδια ευγένεια ισχύει και για τους αγνώστους. Ένα πρόσωπο σε δημόσιο χώρο δεν συνιστά ότι σας παρέχει την άδεια για να δημοσιεύσετε φωτογραφίες με αυτό. Κανείς δεν θέλει να βγει από την πόρτα ανησυχώντας ότι κάποιος που δεν γνωρίζει θα μπορούσε να ανεβάσει το πρόσωπό του σε ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Μερικές φορές, όταν οι άνθρωποι συμπεριφέρονται άσχημα, η κοινοποίηση κάποιων στοιχείων μπορεί να οδηγήσει σε συνέπειες και απόδοση ευθυνών. Αυτή είναι μια δύσκολη κατάσταση και αξίζει να συμβουλευτείτε κάποιον που εμπιστεύεστε πριν μοιραστείτε δημόσια ένα καταδικαστικό βίντεο ή ένα άμεσο μήνυμα (DM).
3. Να είστε στο θέμα όταν κάνετε δημόσια σχόλια
Τα δημόσια σχόλια σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για μια αμφίδρομη συζήτηση. Έχετε μια αστεία ατάκα ή ένα κομπλιμέντο για τον δημιουργό; Προχωρήστε. Αλλά μην προσπαθήσετε να πιάσετε κουβέντα, να τους πείτε να σας ξαναπάρουν τηλέφωνο ή να τους ρωτήσετε αν βρίσκονται κάπου. Αφήστε το για ένα κείμενο, ένα άμεσο μήνυμα ή για προσωπική επικοινωνία.
4. Δημοσιεύστε τις πολιτικές σας απόψεις
Τελειώσαμε με την προσέγγιση «όχι πολιτική στο τραπέζι» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αν οι άνθρωποι αποφεύγουν κάθε θέμα που θα μπορούσε να προκαλέσει αναστάτωση -όπως η πολιτική, η θρησκεία, τα χρήματα κλπ- παραδινόμαστε στην άποψη ότι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναρτώνται μόνο τα εύκολα, ρηχά κομμάτια της κοινωνίας.
Ενημερώστε τους φίλους και την οικογένειά σας για τη θέση σας, όχι μόνο για την εθνική πολιτική, αλλά και για τοπικά και διεθνή ζητήματα. Κάντε έρευνα και μοιραστείτε τις σκέψεις σας με σεβασμό. Καλωσορίστε τις διορθώσεις και τις αντικρουόμενες απόψεις. Με την πάροδο του χρόνου, θα γίνετε πιο έμπειροι.
Επίσης, να θυμάστε ότι η δημοσίευση ενός προβλήματος δεν είναι το ίδιο με το να κάνετε κάτι γι’ αυτό. Βεβαιωθείτε ότι οι διαδικτυακές απόψεις σας φτάνουν στον πραγματικό κόσμο και αφιερώστε χρόνο και χρήματα για τους σκοπούς που σας ενδιαφέρουν περισσότερο.
5. Ελέγξτε τις εικόνες και τα βίντεο με βάση τα γεγονότα
Αν αποφασίσετε να μοιραστείτε αναρτήσεις για να υποστηρίξετε τις απόψεις σας, κάντε το με υπευθυνότητα. Οι βελτιώσεις στις εικόνες και τα βίντεο που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να καταστήσουν δύσκολο να ξεχωρίσετε το πραγματικό από το ψεύτικο. Συχνά, αρκούν μερικά δευτερόλεπτα κριτικής σκέψης για να καταλάβετε ότι η εικόνα ενός αστυνομικού σκύλου ντυμένου με αμερικανική σημαία που σώζει ένα μωρό από ένα ορμητικό ποτάμι δεν αναρτάται καλή τη πίστει.
Υπάρχουν μερικά κόλπα για να εντοπίσετε το περιεχόμενο που έχει δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη – μια ηλεκτρονική λάμψη, πάρα πολλά δάχτυλα. Οι σωστές ερωτήσεις μπορεί να είναι «Φαίνεται ρεαλιστικό αυτό;» ή «Έχει σχεδιαστεί για να προκαλέσει μια έντονη αντίδραση;».
Αν μια φωτογραφία ή ένα βίντεο φαίνεται πολύ καλή, πολύ χαριτωμένη ή πολύ φρικτή για να είναι αληθινή, μπορεί να είναι ψευδής ή να αναρτάται για παραπληροφόρηση. Ελέγξτε την αρχική πηγή και αναζητήστε πρόσθετο περιεχόμενο.
6. Μην υπερβάλετε με τους influencers
Οι δημιουργοί περιεχομένου επιλέγουν να μοιραστούν τη ζωή ή τη δουλειά τους με τον κόσμο, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι φίλοι σας (συνήθως). Επίσης, δεν βρίσκονται εκεί για τα συναισθήματα ή τις απόψεις σας. Αυτές οι νεόκοπες διασημότητες δεν σας χρωστάνε και πολλά πράγματα, οπότε δεν υπάρχει λόγος να γίνεστε κακοί ή απαιτητικοί. Αν ένας δημιουργός λέει ή κάνει κάτι που δεν σας αρέσει, μπορείτε να απαντήσετε με σεβασμό, να σταματήσετε να τον ακολουθείτε ή να τον μπλοκάρετε. Μη διστάσετε να διαφωνήσετε μαζί τους για πολιτικά ή άλλα θέματα, αν επιλέξουν να τα συζητήσουν, αλλά είναι αγένεια να στέλνετε σχόλια ή μηνύματα με κακή κριτική ή συμβουλές – π.χ. για τις επιλογές των γονέων ή την εμφάνιση του συγκεκριμένου ατόμου.
7. Επιλέξτε τη διαγραφή περιεχομένου
Ακόμη και όταν συνηθίζουμε να αφήνουμε τα ίχνη μας στο διαδίκτυο, ένα μη κολακευτικό «ψηφιακό αποτύπωμα» μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Υπάρχουν εκπαιδευτικά ιδρύματα και εργοδότες που ελέγχουν τους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για θέματα που τα θεωρούν ως «κόκκινη γραμμή». Αυτό μπορείτε να το αποφύγετε μειώνοντας τα ψηφιακά ίχνη που αφήνετε πίσω σας. Η γενιά Z έχει ήδη αρχίσει να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση, με ορισμένους να αφήνουν τα «πλέγματά» τους στο Instagram εντελώς κενά.
Στο Facebook, μπορείτε να διαγράψετε χειροκίνητα τις αναρτήσεις ή να περιορίσετε το κοινό τους. Το Instagram σας επιτρέπει να αποκρύψετε τις αναρτήσεις χωρίς να τις διαγράψετε με την επιλογή «αρχείο». Μπορείτε επίσης να δημοσιεύετε σε ιστορίες αντί για την κύρια ροή, καθώς οι ιστορίες εξαφανίζονται μετά από μια ημέρα. Για το X, μπορείτε να εγγραφείτε σε μια υπηρεσία όπως το TweetDelete, το οποίο διαγράφει αυτόματα τις αναρτήσεις μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ο επικεφαλής του Threads, Adam Mosseri, δήλωσε ότι η εφαρμογή ενδέχεται να εισαγάγει μια ενσωματωμένη λειτουργία αυτόματης διαγραφής.
8. Έχετε επίγνωση του γενικότερου κλίματος
Το διαδίκτυο μάς έχει κάνει να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τις τραγωδίες στην πατρίδα μας και σε όλο τον κόσμο και ο πόνος μπορεί να φαίνεται ατελείωτος. Δεν χρειάζεται να μετατρέψετε τα προφίλ σας σε ειδησεογραφικό κανάλι, ωστόσο έχετε μια αίσθηση του γενικού κλίματος πριν δημοσιεύσετε κάτι. Μια χαρούμενη φωτογραφία εν μέσω μιας μεγάλης καταστροφής, ειδικά μιας που επηρεάζει τους φίλους σας, μπορεί να προκαλέσει δυσφορία. Σκεφτείτε επίσης τι συμβαίνει στον στενό σας κύκλο όταν μοιράζεστε ειδήσεις, όπως η ανακοίνωση μιας εγκυμοσύνης, όταν κάποιος κοντινός σας άνθρωπος δεν μπορεί να γονιμοποιήσει.
9. Προσαρμόστε την ανάρτησή σας ανάλογα με την πλατφόρμα
Το LinkedIn είναι ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης με εστίαση στην επαγγελματική καριέρα. Το Facebook είναι για δημοσιεύσεις σε ομάδες, για πώληση μεταχειρισμένων αντικειμένων ή για να μοιράζεστε σημαντικές στιγμές από τη ζωή σας. Το Instagram είναι για όμορφα τοπία και πορτρέτα. Το X είναι για σχολιασμό και διαφωνίες. Το TikTok είναι για αγνώστους. Βεβαιωθείτε ότι οι αναρτήσεις σας ταιριάζουν στην πλατφόρμα στην οποία βρίσκεστε.
Αν βαρεθήκατε να μοιράζεστε τις αναρτήσεις σας με εκείνους που σας ακολουθούν -συμπεριλαμβανομένης της γιαγιάς σας και εκείνου του τύπου με τον οποίο βγαίνατε όταν ήσασταν 19 ετών- μπορεί να επωφεληθείτε από μια μικρότερη ομάδα. Το Instagram σας επιτρέπει να δημιουργήσετε μια λίστα «Στενών φίλων» και να μοιράζεστε το περιεχόμενό σας απευθείας με αυτούς τους χρήστες. Ένα chatroom στο Discord, ένα newsletter στο Substack ή ένας «finsta» (ανώνυμος λογαριασμός στο Instagram) μπορεί να αποδειχθεί ένα καλύτερο κανάλι για τους προβληματισμούς και τις εξομολογήσεις σας από ό,τι ένα δημόσιο.
