Ένα ταξίδι-ορόσημο στην πρωθυπουργική του θητεία ετοιμάζεται ξεκινήσει σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος λίγους μήνες πριν τη λήξη της θητείας της κυβέρνησης και τις εκλογές θα βρεθεί στην Αλβανία για ένα πυκνό διήμερο, με κορωνίδα την επίσκεψη στην ιστορική Βόρειο Ήπειρο και συγκεκριμένα στη Χειμάρρα, στη Λιβαδειά (Φοινίκι) και στη Δερβιτσάνη (Δρόπολη). Στα χωριά της ελληνικής εθνικής μειονότητας που διαβιεί εκεί, ο κ. Μητσοτάκης θα έχει την Τετάρτη την ευκαιρία να συνομιλήσει με πολίτες και με στελέχη της ομογένειας και να καταγράψει τα προβλήματα που υπάρχουν. Ξεκινώντας από σήμερα, πάντως, θα έχει πυκνό πρόγραμμα επαφών στα Τίρανα, με αφορμή τη Σύνοδο ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων που διοργανώνει η Αλβανία, η πρώτη φορά που κάτι τέτοιο γίνεται από υποψήφια προς ένταξη χώρα.
Το ταξίδι από τα Τίρανα στη Χειμάρρα θα γίνει με ελικόπτερο Σινούκ, ενώ τον κ. Μητσοτάκη θα συνοδεύουν και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και ο υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης. Ο κ. Μητσοτάκης θα είναι μάλιστα ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που θα βρεθεί στη Χειμάρρα. Ο πρωθυπουργός, βεβαίως, βαδίζει στα χνάρια του πατέρα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ο οποίος στις 13 Ιανουαρίου 1991 είχε επισκεφθεί τη Δερβιτσάνη, επικεφαλής πολυμελούς ελληνικού κλιμακίου. Τότε, τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη συνόδευαν, μεταξύ άλλων, ο Μίκης Θεοδωράκης ως υπουργός Επικρατείας άνευ χαρτοφυλακίου και η τότε υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Ντόρα Μπακογιάννη. Μάλιστα, η τότε επίσκεψη Μητσοτάκη ήταν ιστορική, με δεδομένο ότι ήταν ο πρώτος Δυτικός πρωθυπουργός που επισκεπτόταν την Αλβανία μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την πρόσδεση της χώρας στο άρμα της Σοβιετικής Ένωσης.
Πρόκειται αναμφίβολα για ένα ταξίδι υψηλού συμβολισμού, το οποίο έχει προκαλέσει ενθουσιασμό στο ελληνικό στοιχείο της Βορείου Ηπείρου, αλλά απαιτεί παράλληλα και λεπτούς διπλωματικούς χειρισμούς, ώστε αφενός να μην υπάρξει ζήτημα με την αλβανική κυβέρνηση, αφετέρου να μην υπάρξει κινητοποίηση ακραίων και εξτρεμιστικών στοιχείων που περιμένουν μια… σπίθα. Η κινητικότητα στην περιοχή, πάντως, είναι μεγάλη, σύμφωνα με πληροφορίες, με τον πρωθυπουργό να αναμένεται να περπατήσει σε πλατείες και δρόμους των περιοχών αυτών, σαν να έκανε μια εντός συνόρων περιοδεία. Αναμένεται, παράλληλα, να τα πει και με στελέχη της Ομόνοιας Χειμάρρας. Μάλιστα, εκτός των μόνιμων κατοίκων της Χειμάρρας, υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που έλκουν την καταγωγή τους, διαμένουν στην Ελλάδα, αλλά σχεδιάζουν να δώσουν το παρών το πρωί της Τετάρτης για την επίσκεψη Μητσοτάκη. Υπήρξε, μάλιστα, τις προηγούμενες μέρες μια πληροφορία ότι ο κ. Μητσοτάκης θα επισκεφθεί την οικογένεια του Κωνσταντίνου Κατσίφα, πλην όμως κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται από τοπρωθυπουργικό περιβάλλον.
Όπως πληροφορείται το «ΘΕΜΑ», ο πρωθυπουργός αναμένεται να επισκεφθεί το ελληνικό σχολείο της Χειμάρρας, τον Όμηρο, και να συνομιλήσει με τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς του. Ακόμα, είναι πιθανό να επισκεφθεί τον ναό των Αγίων Πάντων, ενώ στη συνέχεια θα απευθυνθεί στους Χιμαρραίους στο κέντρο της πόλης. Μένει να φανεί, αν «παρών» στην επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη θα είναι και κάποιος Αλβανός αξιωματούχος, υπουργός της κυβέρνησης Ράμα. Ο Αλβανός πρωθυπουργός πάντως, ο οποίος διατηρεί καλή σχέση με τον κ. Μητσοτάκη, είχε βρεθεί προ μηνών στα ελληνικά χωριά της περιοχής και συγκεκριμένα στη Δερβιτσάνη, στο πλαίσιο της προεκλογικής κινητοποίησης για τις Δημοτικές εκλογές του 2023. Τότε, ο ίδιος εμφανίστηκε στο πλευρό του δημάρχου να τραβά ένα selfie video, κάνοντας άνοιγμα στους Έλληνες κατοίκους, λέγοντας ότι «εδώ είναι η ελληνική μειονότητα στη Δρόπολη μαζί με άλλους από άλλες περιοχές και μιλάμε για καλλιέργειες, για υποδομές και οτιδήποτε χρειάζονται. Είμαστε αδέρφια και θα κάνουμε σπουδαία πράγματα παρέα».
Κατ΄αυτό τον τρόπο, ο κ. Ράμα θέλησε να στείλει μήνυμα στην Αθήνα, εν γνώσει του ότι σχεδιαζόταν η επίσκεψη του πρωθυπουργού, ότι έχει στο πλευρό του την ελληνική μειονότητα, αν και στο παρελθόν η κυβέρνησή του έχει μπει στο στόχαστρο για καταπατήσεις περιουσιών και διώξεις. Ο κ. Μητσοτάκης, πάντως, όπως διαμηνύουν συνεργάτες του δεν επιδιώκει να υποδαυλίσει την ένταση, αντιθέτως θέλει να στείλει το μήνυμα στουςΈλληνες ομογενείς ότι η Ελλάδα είναι δίπλα τους, να δείξει εμπράκτως το ενδιαφέρον της ελληνικής Πολιτείας, να ακούσει τις αγωνίες και τα προβλήματά τους, ώστε να δει πώς μπορεί να συνδράμει στη βελτίωση των συνθηκών ζωής τους και στην ευημερία της μειονότητας. Και σε μια περίοδο με πολλά εθνικά θέματα ανοιχτά, ο κ. Μητσοτάκης θέλει να στείλει το μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν αποστρέφει το βλέμμα της από τη μειονότητα στην Αλβανία.
Στο πλαίσιο της βελτίωσης των σχέσεων με την Αλβανία, άλλωστε, η Ελλάδα επιδιώκει να προωθήσει τα θέματα της ελληνικής εθνικής μειονότητας. Η προστασία της μειονότητας, παράλληλα, είναι για την Αλβανία απαρέγκλιτος όρος που θα πρέπει να τηρήσει για ενταχθεί στην Ε.Ε. Η Αθήνα, φυσικά, επιθυμεί την ευρωπαϊκή πορεία της γείτονος, ώστε να μην αποτελεί ένα «μακρύ χέρι» της Τουρκίας στη βαλκανική χερσόνησο, από την άλλη αυτό δεν μπορεί να γίνει με κάθε κόστος. Ειδικά για το θέμα των ελληνικών περιουσιών, τα παράπονα στελεχών της μειονότητας είναι πολλά και σταθερά. Όπως είναι φυσικό, δε, η επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στα χωριά της ελληνικής μειονότητας αναμένεται να προσελκύσει και το ενδιαφέρον των αλβανικών ΜΜΕ
Ραντεβού με Ράμα και ΑΟΖ
Ο κ. Μητσοτάκης, πάντως, θα έχει την ευκαιρία να τα πει και κατ’ ίδιαν με τον Αλβανό ομόλογό του απόψε στα Τίρανα. Οι δυο τους τα έχουν πει αρκετές φορές και διατηρούν καλή σχέση, αν και οι περισσότερες συναντήσεις έχουν γίνει είτε στην Αθήνα είτε σε ευρωπαϊκά fora. Και αυτό γιατί ο κ. Μητσοτάκης είναι επίσης ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός μετά από αρκετά χρόνια που επισκέπτεται την Αλβανία. Τελευταίος που είχε βρεθεί στα Τίρανα ήταν ο Κώστας Καραμανλής το 2009, ο οποίος διατηρούσε στενή σχέση με τον τότε ομόλογό του Σάλι Μπερίσα, ενώ τότε είχε δει και τον νεαρότερο, τότε δήμαρχο των Τιράνων, Έντι Ράμα. Σημειωτέον, ο κ. Καραμανλής βρέθηκε το τριήμερο της 28ης Οκτωβρίου στα χωριά της ελληνικής μειονότητας και συναντήθηκε με τον παλιό του φίλο στο χωριό Τεριαχάτες.
Ο κ. Ράμα ως οικοδεσπότης της Συνόδου διοργανώνει, παράλληλα, το βράδυ της Τρίτης και δείπνο για τους Ευρωπαίους ηγέτες που θα παραμείνουν στα Τίρανα και στο οποίο ο κ. Μητσοτάκης θα δώσει το παρών. Νωρίτερα, θα έχει την ευκαιρία να τα πει και με τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας κ. Αναστάσιο, αλλά και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της γείτονος Μπαϊράμ Μπεγκάι.
Πέραν της αλβανικής ευρωπαϊκής προοπτικής, πάντως, το μείζον ζήτημα που υπάρχει ανάμεσα στην Αθήνα και στα Τίρανα είναι η εκκρεμότητα του συνυποσχετικού για την παραπομπή της εκκρεμότητας που υπάρχει μεταξύ των δύο χωρών για την ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Το εν λόγω συνυποσχετικό είχε υπογραφεί επί κυβέρνησης Καραμανλή το 2009, είχε, όμως, ακυρωθεί το 2010 από το Συνταγματικό Δικαστήριο της γείτονος. Κατά πληροφορίες, οι τεχνικές διεργασίες έχουν ενταθεί, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας υποδέχθηκε την Παρασκευή το πρωί στις 08:00 (!) την Αλβανή ομόλογό του Όλτα Τζάσκα. Η αίσθηση που υπάρχει, πάντως, είναι ότι τα πράγματα ακόμα δεν έχουν ωριμάσει επαρκώς για να πάρει το θέμα τον δρόμο προς τη Χάγη, όπως επιθυμεί παγίως η Αθήνα που θέλει να κλείνει εκκρεμότητες με τους γείτονες, όπως έγινε και στην περίπτωση της ΑΟΖ με την Ιταλία και με την Αίγυπτο.
Το θέμα του συνυποσχετικού είχε μπει ξανά στις ράγες τον Οκτώβριο του 2020, όταν ο κ. Δένδιας είχε συναντηθεί με τον κ. Ράμα, με τις δύο χώρες να ανακοινώνουν την κοινή βούληση για προσφυγή στη Χάγη. Δύο χρόνια μετά, πάντως, η εκκρεμότητα παραμένει, με κύκλους στην Αθήνα να αντιλαμβάνονται ότι το συνυποσχετικό έχει μπλέξει στις μυλόπετρες της αλβανικής πολιτικής, στην οποία σοβούσε επί χρόνια η κόντρα του κ. Ράμα με τον πρώην πρόεδρο της Δημοκρατίας Ιλίρ Μέτα. Ο κ. Μέτα, πάντως, αποχώρησε προ μηνών, αλλά η πρόοδος παραμένει μικρή. «Η Ελλάδα έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Ιταλία και την Αίγυπτο, εφαρμόζοντας στην πράξη το Διεθνές Δίκαιο και αναμένεται να επαναλάβει ότι οι συμφωνίες στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και της συνεννόησης γειτονικών χωρών συμβάλλουν στην ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή», διαμηνύουν κυβερνητικές πηγές, στέλνοντας μήνυμα στα Τίρανα.
Τετ α τετ με Μελόνι
Το πρόγραμμα του κ. Μητσοτάκη ξεκινά σήμερα το πρωί από τη Σύνοδο ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων, λίγες εβδομάδες μετά τη Διαδικασία του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια. Πέρα από τα ευρωπαϊκά ευχολόγια, πάντως, άμεση ενταξιακή προοπτική για τις βαλκανικές χώρες δεν διαφαίνεται, παρά τη γερμανική σπουδή. Ο κ. Μητσοτάκης, πάντως, μπορεί να έχει την πρώτη του συνάντηση με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, η οποία θα βρεθεί στα Τίρανα, λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη της εξουσίας. Οι δυο τους είχαν την περασμένη Τετάρτη την πρώτη τους τηλεφωνική επικοινωνία σε πολύ καλό κλίμα και συμφώνησαν να τα πουν άμεσα και πάντως πριν τηΣύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες. Συνεπώς, αυτό θα γίνει είτε στα Τίρανα, είτε το πολύ στην Ευρωμεσογειακή Σύνοδο του Αλικάντε που θα γίνει την Παρασκευή.
